कर्णबहादुर मगर, अध्यक्ष, तीनपाटन गाउँपालिका, सिन्धुली, तथा क्षेत्रीय सभापति नेपाली कांग्रेस

नेविसंघ तरुण दलहुँदै नेपाली कांग्रेसका स्थापित नेता हुन् कर्णबहादुर मगर । उनी सिन्धुलीको तीनपाटन गाउँपालिका अध्यक्षमा दोस्रो कार्यकालको लागि निर्वाचित भएका हुन् । सिन्धुलीको दुर्गम ठाउँ फिक्कल गाउँपालिकामा जन्मिएका मगर मिलनसार युवा नेता स्पष्ट वक्ताको रुपमा चिनिन्छन् । उनको पठनपाठन स्थानीय सामुदायिक विद्यालय हुँदै सिन्धुली क्याम्पसबाट सम्पन्न भएको हो । मगर नेपाली कांग्रेसको क्षत्रीय सभापतिमा पनि दोस्रो कार्यकालका लागि निर्वाचित भएका छन् । अध्यक्ष मगरसँग स्थानीय सरकारसम्बन्धी समसायिक विषयमा केन्द्रित रहेर कालिका महतले तरुणदैनिकको लागि गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश :

दोस्रो कार्यकालको एकवर्ष बितिरहँदा विकासका नयाँ योजनाहरु के के ल्याउँदै हुनुहुन्छ ?
तीनपाटन गाउँपालिका अध्यक्षमा मेरो यो दोस्रो कार्यकाल भएकाले पहिलो कार्यकालमा थाती रहेका कामहरु सम्पन्न गर्नुपर्ने थियो । ती थाती रहेका कामहरु सम्पन्न गर्नेतिर केन्द्रित रहेको छु । त्यसकारण पनि म धेरै नयाँ कामतिर लागेको छुइन । पहिलो कार्यकालमा आफूले बनाएका योजना जुन सम्पन्न गर्न बाँकी थिए । त्यसैलाई परिपूर्ति गर्ने भनेर लागिपरेको छु । त्यसमा गाउँपालिकाको प्रशासकीय भवन निर्माण पहिलै कार्यकालमा सुरु भएको थियो । त्यसलाई गत माघ महिनामा सम्पन्न गरेर हामीहरु आफ्नै गाउँपालिका भवनमा सरिसकेका छौं ।। त्यसैगरी आवासका भवनहरु केही निर्माणाधिन अवस्थामा छन् । त्योसँगै केही स्वास्थ्य चौकी र वडा कार्यालय भवनहरु निर्माण भइरहेका छन् ।

अहिले स्थानीय सरकारहरुले कृषि उत्पादनलाई जोड दिने भनेका छन्, तपाईंले कुन क्षेत्रलाई प्राथमिकतामा राखेर अगाडि बढ्दै हुनुहुन्छ ?

खासगरी तीनपाटन गाउँपालिका कृषिको लागि ऊर्बर भूमि भएको ठाउँ हो । फेरि यहाँ अन्य उद्योग, धन्दा, व्यापार व्यवसाय र कलकारखाना खोलेर रोजगारी सिर्जना गर्ने अवस्था पनि नभएकाले हामीले कृषि उत्पादनलाई जोड दिएका छौं । त्यसमा अन्नबाली, फलफूल, तारकारी खेती, पशुपालनलाई नै जोड दिनुपर्छ भनेर हामी लागिपरेका छौं । यहाँ हेपो इन्टरनेशनल नेपाल भन्ने कृषि र पशुपालनसम्बन्धी काम गर्ने संस्था छ । त्योसँग गाउँपालिकाले साझेदारी गरेर हामीले यो वर्षदेखि चार वर्षको लागि भनेर कार्यक्रम अगाडि बढाइसकेका छौं । त्यस कार्यक्रममार्फत विभिन्न वडा, वस्ती, टोलमा पुगेर किसान दाजुभाइ, दिदीबहिनीहरुसँग सम्भाव्यता अध्ययन गरी र आवश्यकता पहिचान गर्ने काम भइरहेको छ ।

कृषिजन्य उत्पादनको लागि बजार व्यवस्थापन गर्न सकेन भन्ने गुनासो छ नि त्यसान के भन्नुहुन्छ ?
यहाँ बजारको भन्दा पनि व्यवस्थापनको समस्या हो । हाम्रो गाउँपालिकाको केन्द्र रहेको चकमके बजारमा तराईंको तरकारी विक्रीवितरण हुन्छ । तिनै तरकारीहरु हामीले किनेर खाइरहेका छौं । तर, हाम्रै गाउँपालिकाभित्र उत्पादन भएका फलफूल तरकारीहरु विक्री नभएको भन्ने गुनासोहरु आइरहेका छन् । गाउँमा उत्पादित तरकारी, फलफूल, अन्य खाद्य वस्तुहरु बजारसम्म पु¥याउने व्यवस्था हुन सकेको छैन ।

त्यसकारण गाउँपालिकाले यो वर्षदेखि आफ्नो पालिकाभित्र उत्पादित फलफूल, तरकारीहरु कलेक्सन गरेर बजारसम्म पु¥याउने काम गाउँपालिकाले गर्ने योजना बनाएका छौं । अहिले विचौलिया भन्ने शब्द धेरै पपुलर छ । बिचौलियाले किसान र उपभोक्ताको बीचमा खेल्ने काम गरेका छन् । विचौलियाले गर्दा किसानले लागत मूल्य पनि नपाउने उता उपभोक्तान महंगो मूल्य तिर्नुपर्ने भइरहेको छ ।

त्यसकारण ती विचौलियालाई हटाएर कम्तिमा गाउँपालिकाकै सहजिकरणमा फलफूल, तरकार, पशुजन्य अन्य खाद्यवस्तुहरु दुध, दही, घिउ, अन्नलगायतका उत्पादनहरु बजार व्यवस्थापन गाउँपालिकाले गर्ने योजनामा लागिपरेका छौं । त्यसको लागि हेपो इन्टरनेशनल नेपाल र गाउँपालिकाको साझादारीमा त्यो काम सम्पन्न गर्ने भनेर हामीहरु लागिरहेका छौं । त्यो गर्दा किसानले उत्पादन गरेका हरेक कृषिजन्य र पशुजन्य खाद्य वस्तुहरु गाउँपालिकाले सहजीकरण गरेर बजार व्यवस्थापन गर्ने हो भने किसानले पनि उचित मूल्य पाउँछन् र उपभोक्ताले पनि महंगो तिर्नुपर्ने वाध्यताबाट छुटकारा पाउँछन् ।

सामुदायिक विद्यायको गुणस्तर खस्कियो, त्यसमा स्थानीय सरकारले ध्यान दिएन भनिन्छ नि?

सामुदायिक विद्यालयको गुणस्तर वृद्धिको सन्दर्भमा भन्नुपर्दा एकदमै धेरै गुनासाहरु छन् । यदि साच्चिकै सामुदायिक विद्यालयहरु सुधार्ने र शैक्षिक गुणस्तर दिने हो भने हाम्रो कार्यक्षेत्रबाट मात्रै अथवा स्थानीय सरकारले मात्रै प्रयास गरेर सम्भव छैन । शिक्षामा सुधार ल्याउनको लागि नेपाल सरकारले नीति नै बनाएर अगाडि बढ्नुपर्छ । अहिले शिक्षाको नीति नै फितलो छ । त्यसकारण शिक्षा नीतिलाई दरिलो बनाएर देशव्यापी रुपमा लागु गर्नुपर्ने देखिन्छ ।

अन्य ठाउँमा कस्तो छ, तर यहाँ चाहीं सामुदायिक विद्यालय खस्किने मूल कारण भनेको राजनीतिक हस्तक्षेप नै हो । राजनीतिक दलगत स्वार्थले गर्दा सामुदायिक विद्यालयको शैक्षिक गुणस्तर धरासायी बन्दै गएको हो । न्यस्तालाई न्यूनिकरण गर्न शिक्षामा राजनीतिक हस्ताप हुनुहुँदैन । अर्को भनेको केन्द्रदेखि नै शिक्षामा नीतिगत सुधारमा ब्यापक ध्यान दिनुपर्ने आवश्यकता देखिन्छ । राजनीतिक हस्तक्षेपलाई न्यूनिकरण गरी नीतिगत सुधार नगर्दासम्म शिक्षामा सुधार हुने देखिँदैन । त्यसको केन्द्रदेखि नै नीति बनेर आउनुपर्छ भन्ने मेरो सुझाव छ । हिजो पनि थियो, आज छ र भोलि पनि मेरो सुझाव त्यहींं नै हो ।

सामुदायिक विद्यालयमा जनआकर्षण बढाउन के गर्नुपर्छ जस्तो लाग्छ ?
हामी जनप्रतिनिधि भनेको सरकारको नीतिनिर्देशन पालन गर्ने पालक मात्रै हौं । यसमा सुधार ल्याउन नेपाल सरकारले नीति नै बनाएर अगाडि बढ्नुपर्छ । साच्चिकै शिक्षा क्षेत्रमा सुधार ल्याउने हो भने कुनै पनि शिक्षकहरु राजनीतिमा लगेको हुनुहुँदैन ।

यदि पार्टीमा लागेका छन् भने उनीहरुलाई सेवाबाट बन्चित गर्नुपर्छ । दोस्रो हरेक शिक्षकले आफ्ना नानी, बाबुहरुलाई आफूले पढाएको विद्यालयमा पढाउनुपर्छ । तेस्रो शिक्षक पेशाका साथीहरुलाई घरपायक कसैलाई राख्नुहुँदैन । अर्को शिक्षकहरुलाई दोस्रो व्यापार गर्न दिनुहुँदैन । यी कुरामा सुधार गरियो भने मात्रै सामुदायिक विद्यालयको स्तरोन्नति हुन्छ । यसो गर्न सकिएन भने सामुदायिक विद्यालय धरासायी भएर जान्छ ।

स्वास्थ्यका क्षेत्रमा दक्ष जनशक्ति, उपकरण र औषधि अभावको गुनासो छ नि ?

त्यो खालको गुनसोमा शिक्षा क्षेत्रको तुलनामा स्वास्थ्यमा अलि कम छ । पहिला तीनपाटन गाउँपालिकामा आठवटा गाविस थिए । त्यसबेला ८ वटा स्वास्थ्य चौकी भवन थिए । अहिले ११ वटा वडा भए, ती सबै वडाले स्वास्थ्य चौकी भवन बनाएका छन् । अहिले यस गाउँपालिकाभित्रका ठूला–ठूला वडाहरुमा दुई, तीनवटा स्वास्थ्य सेवा केन्द्र राखेर २१ वटा ठाउँबाट स्वास्थ्य सेवा प्रवाह गरेका छौं । तपाईंले भनेजस्तो दक्ष जनशक्तिको कुरा गर्नुपर्दा हाम्रोजस्तो आर्थिक अवस्था कमजोर भएको गाउँपालिकामा अहेब, अनमी राखेर काम गर्नुपर्ने वाध्यता छ । आर्थिक अवस्थाका कारण दक्ष जनशक्ति र उपकरण उपलब्ध गराउन गाह्रो छ । तर, हाम्रो तीनपाटन गाउँपालिकाको केन्द्र रहेको लाम्पनटारमा १५ बेडको अस्पताल भवन बनाउन नेपाल सरकारले स्वीकृति गरेको छ । त्यसको भवन निर्माणधिन अवस्थामा छ । अन्य स्वास्थ्य चौकीहरुमा आर्थिक अवस्था कम भएका कारण आवश्यक दक्ष जनशक्ति र उपकरण अभाव भने छ । तर, यहाँ शिक्षा क्षेत्रको तुलनामा स्वास्थ्य क्षेत्रमा कम गुनासो छ ।

पुललगायत भौतिक पूर्वाधारको समस्या कस्तो देख्नुहुन्छ ?
भौतिक पूर्वाधारको कुरा गर्नुपर्दा यहाँ चँदाह र भालुखोला कटानका कुराहरु छन् । खासगरी यस गाउँपालिकाको वडा नं. १ र ११ न.का धेरै भूभागहरु कटान गरेको छ । यसरी खोलाकटानबाट जमीन जोगाउन खोला नियन्त्रणको लागि प्रदेश र संघीय सरकारसँग हामीले माग गरेका थियौं ।

अहिले प्रदेश सरकारमार्फत शहरी विकास मन्त्रालयबाट खोला नियन्त्रणदेखि पुल निर्माणलगायत धेरै कामहरु भइरहेका छन् । यो वर्ष पनि संघीय सरकारसमक्ष कुरा पुगिसकेकाले कटान संरक्षणको लागि सहयोग हुने आशा गरेका छौं । त्यसकारण जमिन कटान रोक्न र पुन निर्माणलगायतका काम समग्र रुपले अगाडि बढेको छ ।

माथिल्लो भेकबाट जाने बाटोमा गाउँपालिकाले ध्यान दिएन भन्ने गुनासो छ नि ?
खासमा भन्ने हो भने तीनपाटन गाउँपालिकाभित्रको मूख्य सडक नै व्यवस्थित भइनसकेको अवस्था छ । त्योसँगै गाउँपालिकाबाट अन्य वडा–वडासम्म जोड्ने र अन्य पालिकाहरुसँग जोड्ने सडक विस्तार गर्दैछौं । आन्तरिक आयस्रोत छैन । अनि संघीय र प्रदेश सरकारले पठाएको बजेटमा हामीहरु आस्रित हुनुप¥यो । किन भने हाम्रो गाउँपालिकाको आन्तरिक आयस्रोत छैन ।

संघीय सरकारबाट आएको पैसाले कार्यालय प्रशासन चलाउनुपर्ने, विकास निर्माणका काम पनि गर्नुपर्ने, कर्मचारीलाई तलब खुवाउनुपर्ने भएकाले भनेजस्तो काम गर्न सकिएको छैन । आन्तरिक आयस्रोत नभएका पालिकाहरुमा केन्द्रीय सरकारले ठूलो आकारको बजोट तर्जुमा गर्नुपर्छ भनेर हामीले माग गरेका छौं । त्यसैगरी एउटा वडाबाट–अर्को वडा र एउटा पालिकाबाट अर्को पालिकासँग जोडिने सडक सञ्जाल हुनुपर्छ भनेर हामीले संघीय र प्रदेश सरकारसँग माग गरेका छौं । जहाँसम्म मलाई लाग्छ त्यो कार्यान्वयन हुन्छ ।

सडकहरु पिच गर्ने योजना पनि बनाउनुभएको छ ?
भित्री सडक पिच गर्न हाम्रो बजेट सम्भव नहोला । तर त्यसलाई व्यवस्थित गर्ने, दीर्घकालीन बनाउने । कम्तिमा ग्राबेलसम्म गर्न सकियो भने बाह्रै महिना गाडी चल्न सक्छ । यसरी सबै ठाउँमा गाडी जाने व्यवस्था भयो भने किसानहरुलाई पनि आफ्ना उत्पादन बजरसम्म पु¥याउन सहज हुन्छ । यो गाउँपालिका घुमाउरो खोला भएकाले धेरै ठाउँमा वर्षायाममा गाडी जान गाह्रो थियो । ती ठाउँहरुमा बाह्रै महिना सहज गाडी जाने बनाउन हामीहरु लागिपरेका छौं । त्यसैले अहिले बाटो पिच गर्नेभन्दा पनि कम्तिमा बाह्रै महिना गाडी जाने बनाउन प्रयास भइरहेको छ ।

आफूले गरेको कामबाट जनताहरु कत्तिको सन्तुष्ट छन् जस्तो लाग्छ ?
त्यो मैले भन्दा पनि जनताले महसुस गर्ने कुरा हो । फेरि मनै सबैभन्दा सर्बेसर्वा हुँ चाहीँ भन्न खोजेको होइन । साथीहरुका कुरा सन्दा र अन्य पार्टीका साथीहरुसँग बसेर छलफल गर्दा, चिया गफ गर्दा र फरक पार्टीका साथीहरु अफिसमा आएर कुरा गर्दा पनि उहाँहरु असन्तुष्ट भएको मैले पाएको छैन ।

अहिले केन्द्रदेखि स्थानीय तहसम्म भ्रष्टाचार एकमदै बढ्यो, जनप्रतिनिधिहरु जनमुखी नभएर आफू केन्द्रित भए भन्ने गुनासो छ नि ?
केन्द्रको कुरा त हामीलाई थाहा भएन । स्थानीय जनप्रतिनिधिहरु पनि भ्रष्टाचारमा लिप्त भए भनेर मिडियामा समाचार देख्दा मलाई धेरै दुःख लागेको छ । यति हुँदाहुँदै पनि मैले तीनपाटन गाउँपालिकामा कसरी भ्रष्टाचाररहित सुशासन कायम गर्छ सकिन्छ भनेर वडा अध्यक्षहरुसँग छलफल गरेर तपाईंहरु निष्पक्ष ढंगले काम गर्नुहोस् भनेको छु । तीनपाटन गाउँपालिकाका कुनै पनि वडाअध्यक्ष तथा जनप्रतिनिधिहरुले अनियमितता गरेको मैले थाहा पाएको छैन । निष्पक्ष र पारदर्शी ढंगले काम गर्नुपर्छ भनेर मैले प्रत्यक वडा अध्यक्षहरुलाई आग्रह गरेको छु ।

शान्तिसुरक्षाको दृष्टिकोणले तीनपाटनलाई कसरी लिनुभएको छ ?
शान्तिसुरक्षाको दृष्टिकोणले पहिलाको भन्दा केही सुधारिएको अवस्था हो । तर, बेरोजगारको समस्याले गर्दा चाहीं केही उच्छृंखल काम गर्ने, विभिन्न अवैध कामहरु गर्ने, अवैध कुरामा संलग्न हुने, हुलहुज्जत गर्ने, होहल्ला गर्ने जस्ता केही अराजक गतिविधिहरु भएको पाइन्छ । त्यसलाई व्यवस्थापन गर्ने कामहरु भइराखेका छन् । तर, युवाहरुलाई केही न केही रोजगारीको सिर्जना गर्न सकिएन भने शान्तिसुरक्षामा खलल आउने काम त्यहीबाट सुरु हुन्छ भन्ने लाग्छ । समग्रमा हेर्दा शान्तिसुरक्षालाई लिएर अत्तालिइहाल्नुपर्ने अवस्था भने छैन ।

आब ०८०/८१ को नीति तथा कार्यक्रम कुन वर्ग र क्षेत्रलाई प्राथमिकतामा राख्नुभएको छ ?
आगामी बजेट हामीले आगामी असर १० गते ल्याउँदै छौं । त्यसको लागि विभिन्न समीक्षा बैठकहरु बसिरहेका छौं । समग्र विषयमा छलफल गरिरहँदा यदि तीनपाटन गाउँपालिकालाई समृद्ध बनाउने हो भने हामीले आगामी बजेट कृषि उत्पादन र पशुपालनलाई प्राथमिकतामा राखेर ल्याउन लागिरहेका छौं ।

कृषिलाई कसरी व्यवसायिकरण गर्ने, युवाहरुलाई त्यसमा कसरी समाहित गर्ने भन्ने विषयमा हाम्रो छलफल गरेका छौं । आगामी असार १० गते आउने नीति तथा कार्यक्रममा कृषि युवा उद्यमशीलतालाई प्राथमिकतामा राखेर ल्याउने छौं । आगामी वर्षमा सबैलाई नसकेपनि कम्तिमा केही युवाहरुलाई रोजगारीको सिर्जना गर्ने र गलत क्रियाकलामा लाग्नबाट जोगाउने प्रयास गरेका छौं । त्यसको लागि कृषि उत्पादन र युवा लक्षित नीति तथा कार्यक्रम ल्याउँदै छौं ।

अन्त्यमा तीनपाटनवासीलाई के भन्न चाहनुहुन्छ ?
तपाईंको लोकप्रिय मिडिया तरुणदैनिकमार्फत तीनपाटनवासीलाई के भन्न चाहन्छु भने कम्तिमा तपाईहरुले आफूलाई परेका समस्याका बारेमा हामीलाई सम्पर्क गर्नुहोस् । तपाईंहरुलाई समस्या, गुनासा सुन्नको लागि तीनपाटन गाउँपालिका सधैं तत्पर छ । यो गाउँपालिका ठूलो ऊर्बर भूभाग भएको ठाउँ हो । यहाँ धेरै किसान दाजुभाइ दिदीबहिनी हुनुहुन्छ । तपाईंहरुले आफूलाई परेका समस्याबारेमा हामीसँग सम्पर्क गर्न सक्नुहुन्छ ।

त्यसको लागि कृषि उत्पादन, पशुपालनलगायत जति पनि हामीले गर्नुपर्ने कामहरु छन् । त्यसको लागि हामीसँग तपार्इंहरु जतिबेला सम्पर्क गर्न सक्नुहुन्छ । तपाईंहरुको लागि गाउँपालिका सधैं खुल्ला छ । तीनपाटनवासीले आफूलाई परेका समस्या हामीसँग खुलस्त भन्ने सक्नुहुन्छ । तपाईंहरुले राखेका कुराको हामी यो वडा, त्यो वडा, यो गाउँ, त्यो गाउँ, यो समुदाय, ऊ समुदाय नभनिकन न्यायोचित ढंगले सेवा प्रवाह गर्ने जमर्को हामीहरु गर्ने छौं । यस गाउँपालिकाका सम्पूर्ण वर्ग, क्षेत्र, समुदायको काम निष्पक्ष, पारदर्शी र जवादेही ढंगले गर्ने प्रतिवद्धता गर्दछु ।